‘หนี้นอกระบบ’ หนึ่งในปัญหาของสังคมไทยปัจจุบันที่เรื้อรังและยังไม่ได้รับการแก้ไขเท่าที่ควร โดยเฉพาะกับกลุ่มคนที่มีรายได้น้อยหรือไม่แน่นอน ซึ่งมักประสบปัญหาค่าครองชีพสูง รายจ่ายต่อเดือนเพิ่มขึ้น จนนำไปสู่ภาวะเงินขาดมือ
สุดท้าย หนทางออกของพวกเขาคือการ ‘กู้ยืมสินเชื่อ’ ทว่า ในความเป็นจริง การเข้าถึงสินเชื่อในระบบอย่างถูกต้องนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะคนกลุ่มนี้มักไม่มีเอกสารทางการเงินครบถ้วน เช่น ไม่มีสลิปเงินเดือน ทำให้ผู้ให้บริการทางการเงินไม่สามารถประเมินพฤติกรรมทางการเงินของพวกเขาได้ ปัญหานี้สร้างช่องว่างขนาดใหญ่ ที่ทำให้ผู้คนกว่า 36 ล้านคนในประเทศไทย ไม่สามารถเข้าถึงบริการทางการเงินที่ถูกกฎหมายได้
ท่ามกลางความท้าทายนี้ แพลตฟอร์มสินเชื่อออนไลน์ที่ขับเคลื่อนด้วย ‘Humanized AI’ อย่าง ฟินนิกซ์ (FINNIX) โดย MONIX (มันนิกซ์) ฟินเทคสตาร์ทอัปร่วมทุนระดับสากล โดย SCBX และ Abakus Group จึงเป็นแพลตฟอร์มแห่งโอกาส เพื่อให้คนกลุ่มนี้เข้าถึงบริการสินเชื่อที่ถูกต้องและเป็นธรรม
ฟินนิกซ์ (FINNIX) เป็นสินเชื่อที่มีความเข้าใจในพฤติกรรมทางการเงินของลูกค้าอย่างแท้จริง ทำให้สามารถพาผู้คนกว่า 1.2 ล้านคน ที่เคยอยู่นอกระบบ เข้ามามีเครดิตกับแพลตฟอร์มได้อย่างยั่งยืนในระยะเวลาเพียง 5 ปี ซึ่งแสดงให้เห็นถึงเรื่องราวของนวัตกรรมที่ผสานเทคโนโลยีเข้ากับความเข้าใจในมนุษย์อย่างลึกซึ้ง เพื่อเปลี่ยนชีวิตของผู้คนให้ดีขึ้น
โดยคุณพุดกรอง อุทิศวรรณกุล Product Owner Lead จาก MONIX ได้นำเสนอถึงกลยุทธ์ที่ ฟินนิกซ์ (FINNIX) เลือกใช้เพื่อเข้าใจลูกค้าให้มากขึ้นอีกก้าว ดังนี้
กลยุทธ์ F.I.R.E. Ecosystem และนวัตกรรมที่เข้าใจคน
การที่จะเป็นมากกว่าผู้ให้สินเชื่อ และช่วยให้ลูกค้าเข้าใจพฤติกรรมทางการเงินของตนเอง เพื่อสร้างเครดิตที่ยั่งยืนได้ในอนาคต ฟินนิกซ์ (FINNIX) ได้วางกลยุทธ์หลักที่เรียกว่า ‘F.I.R.E. Ecosystem’ ซึ่งเป็นเสาหลักในการพัฒนาผลิตภัณฑ์มาโดยตลอด ประกอบด้วย
- F (Finance) – การให้บริการสินเชื่อที่ถูกต้องตามกฎหมาย
- I (Intel) – การช่วยให้ลูกค้าเข้าใจพฤติกรรมทางการเงินของตัวเอง เพื่อวางแผนและปรับปรุงสุขภาพทางการเงินได้อย่างเหมาะสม
- R (Reward) – การสร้างวินัยทางการเงินให้กับลูกค้า พร้อมตอบแทนผู้ที่มีพฤติกรรมทางการเงินและเครดิตที่ดีอย่างต่อเนื่อง
- E (Empowerment) – การสร้างโอกาสให้กับลูกค้า ไม่เพียงแค่ด้านรายได้และค่าใช้จ่าย แต่รวมถึงความรู้ทางการเงินด้วย
นอกจากกลยุทธ์ F.I.R.E. Ecosystem แล้ว ฟินนิกซ์ยังเสริมความแข็งแกร่งด้วยแนวทางอื่น ๆ เพื่อให้ผลิตภัณฑ์สินเชื่อตอบโจทย์มากยิ่งขึ้น ได้แก่
การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลออนไลน์ 100%
แพลตฟอร์มของฟินนิกซ์เป็นแบบดิจิทัลทั้งหมด ทำให้ลูกค้าไม่จำเป็นต้องเดินทางไปสาขา ยื่นเอกสาร หรือใช้เวลานานในการอนุมัติ ทุกขั้นตอน ตั้งแต่การสมัคร การยืนยันตัวตน การอนุมัติ การถอนเงิน และการชำระเงิน สามารถทำได้บนแอปพลิเคชันเดียว สะดวกสบาย สมัครได้ทุกที่ทุกเวลา
โมเดล AI ที่พัฒนาขึ้นเอง
ฟินนิกซ์ได้พัฒนาโมเดล AI ของตนเองจากฐานข้อมูลลูกค้า ทำให้มั่นใจได้ว่าการอนุมัติวงเงินจะเป็นไปอย่างเหมาะสมและตอบโจทย์ลูกค้า
การเข้าใจพฤติกรรมลูกค้า (Customer Behavior)
ฟินนิกซ์ให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างให้ทุกคนในองค์กรเห็นความสำคัญของการเข้าใจพฤติกรรมการใช้งานของลูกค้า ผ่านกระบวนการเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่องจากการใช้งานจริง การทำ Social Listening รวมถึงการทำวิจัยและทดสอบ เพื่อนำข้อมูลเชิงลึกเหล่านี้มาพัฒนาเป็นฟีเจอร์ที่ตอบโจทย์ผู้ใช้งาน
จากการดำเนินการทั้งหมดนี้ ฟินนิกซ์พบว่าลูกค้ามี ‘Hidden Needs’ อีกมาก นอกเหนือจากฟังก์ชันหลักของสินเชื่อ ซึ่งนำไปสู่การพัฒนาฟีเจอร์สำคัญที่เข้ามาเติมเต็มการเป็นแพลตฟอร์มแห่งโอกาส คือ
- การเพิ่มวงเงินหลัก (FINNIX Line Increase)
- เป้าหมาย – ตอบสนองความต้องการพื้นฐานของลูกค้าสินเชื่อที่ต้องการวงเงินเพิ่ม โดยเฉพาะกลุ่มผู้ที่เคยมีข้อมูลไม่ครบถ้วนหรืออยู่นอกระบบ
- วิธีการ – ฟินนิกซ์นำเสนอทางเลือกให้ลูกค้าสามารถอัปโหลดข้อมูลทางการเงินอื่นๆ นอกเหนือจากที่กรอกตอนสมัครสินเชื่อ เช่น Bank Statement, Wallet Statement หรือเอกสารภาษี เพื่อใช้ประมวลผลพฤติกรรมการจ่ายเงิน และประเมินความสามารถในการชำระหนี้ที่เพิ่มขึ้น
- ผลลัพธ์ – ลูกค้า 40% ของฟินนิกซ์ที่ได้รับอนุมัติวงเงินไปแล้ว เคยได้รับวงเงินเพิ่มขึ้น และในจำนวนนี้ 20% ได้รับวงเงินเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าของวงเงินเริ่มต้น แสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมที่ดีและโอกาสในการเข้าถึงเงินทุนที่มากขึ้น
- ฟินนิกซ์ คอยน์ (FINNIX Coin)
- เป้าหมาย – สร้างแรงจูงใจให้ลูกค้ามีวินัยทางการเงิน โดยเฉพาะกลุ่มที่ไม่คุ้นเคยกับการใช้แอปพลิเคชัน หรือผลิตภัณฑ์ดิจิทัล ให้เข้าใจว่าการรักษาเครดิตนั้นมีประโยชน์ และได้รับผลตอบแทนที่จับต้องได้
- ที่มา – พัฒนาต่อยอดจากเกมล่าดาว (Star Hunt) ที่ลูกค้าจะได้รับดาวสะสมเมื่อจ่ายตรงเวลา และเมื่อครบ 3 ดาวจะได้วงเงินเพิ่ม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการมีส่วนร่วมที่ดี และความสำเร็จของการนำเกมมาใช้กระตุ้นวินัยทางการเงิน
- วิธีการ – ลูกค้าจะได้รับ ‘คอยน์’ ทุกบาทของดอกเบี้ยที่ชำระตรงเวลา ซึ่งคอยน์เหล่านี้ สามารถนำมาใช้เป็นส่วนลดดอกเบี้ย หรือแลกเป็นวงเงินเพิ่มชั่วคราวได้
- ผลลัพธ์ – ตั้งแต่เปิดตัวในปี 2023 มีคอยน์ถูกสะสมในระบบไปแล้วกว่า 2,900 ล้านคอยน์ และถูกใช้เป็นส่วนลดดอกเบี้ยไปมากกว่า 8.3 ล้านบาท แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของการใช้ Gamification ในการปรับพฤติกรรมลูกค้า
- รายงานฟินนิกซ์เครดิต (FINNIX Credit Report):
- เป้าหมาย – ประเมินคุณภาพของพฤติกรรมลูกค้า และให้ข้อมูลที่เข้าใจง่ายว่าพฤติกรรมแบบใดดี แบบใดควรปรับปรุง เพื่อช่วยให้ลูกค้าที่เคยถูกปฏิเสธสินเชื่อ หรือได้วงเงินไม่ตรงตามต้องการ สามารถปรับปรุงเครดิตของตนเองได้
- วิธีการ – รายงานนี้จะประมวลผลคะแนนพฤติกรรมของลูกค้า โดยวิเคราะห์จาก 3 แกนหลัก
- พฤติกรรมการใช้สินเชื่อ (เช่น การจ่ายตรงเวลา) ความครบถ้วนของข้อมูล (ข้อมูลที่ลูกค้าอัปโหลดในการสมัคร) และคำแนะนำพฤติกรรมเสี่ยง (ข้อแนะนำโดยรวมในการปรับปรุงเครดิต)
- ผลลัพธ์ – ลูกค้ากว่า 70% มีคะแนนรายงานอยู่ในเกณฑ์ที่ดี สิ่งนี้สะท้อนให้เห็นว่าลูกค้าส่วนใหญ่ของฟินนิกซ์เริ่มเรียนรู้และรักษาพฤติกรรมทางการเงินที่ดีได้
เรียกได้ว่า ทั้งสามฟีเจอร์นี้ได้เข้ามาเสริมกลยุทธ์ด้าน Finance (มีเงินใช้) Intel (เข้าใจตัวเอง) และ Reward (เร่งสร้างวินัย) ของ F.I.R.E. Ecosystem
- โอกาสด้านอาชีพและการส่งเสริมความรู้ทางการเงิน (Job Opportunity & Financial Literacy)
- เป้าหมาย – ตอบโจทย์ ‘Hidden Pain Point’ ของลูกค้าที่แม้จะรู้ว่าต้องทำอย่างไรให้มีเครดิตที่ดี แต่ไม่มีเงินทุนเพียงพอที่จะชำระหนี้ ฟินนิกซ์จึงต้องการเติมเต็มช่องว่างนี้
- วิธีการ – Job Opportunity มีส่วนส่งเสริมการหางานบนแอปพลิเคชัน ผ่านการจ้างงานจากพันธมิตรของฟินนิกซ์ สำหรับลูกค้าที่ต้องการหารายได้เสริม งานประจำ หรืออาชีพใหม่ที่มีรายได้สูงขึ้น
- พันธมิตร (Partnership) นำเสนอส่วนลดหรืออัตราพิเศษจากพันธมิตร ไม่ว่าจะเป็นส่วนลดร้านค้า หรือส่วนลดค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน เพื่อช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายให้กับลูกค้า
- E-learning ใช้ช่องทางของฟินนิกซ์ทั้งบนเว็บไซต์และ YouTube เพื่อเสนอคอร์สเรียนออนไลน์แบบ Self-learning ด้านทักษะทางการเงิน ช่วยเพิ่มโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนาทักษะการเงินของลูกค้า
- ผลลัพธ์ – มีผู้ใช้งานกว่า 160,000 คนเข้าถึงโอกาสด้านอาชีพ และกว่า 120,000 คนเข้าถึงส่วนลดหรือสิทธิพิเศษจากพันธมิตร ส่วนเนื้อหา E-learning มีผู้ใช้งานกว่า 62,000 คนเข้าชม
ฟีเจอร์เหล่านี้ยังเข้ามาเสริมกลยุทธ์ด้าน Empowerment (เสริมรายได้และความรู้) ของ F.I.R.E. Ecosystem’ อีกด้วย
นอกเหนือจากการใช้ AI ในการวิเคราะห์สินเชื่อแล้ว อีกหนึ่งมิติที่สะท้อนแนวคิดเกี่ยวกับการใช้งาน AI ได้อย่างชัดเจนที่สุด คือการนำ Generative AI เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของทีม Visual Design
โดยคุณธรัฐ อ้นทิม Senior Visual Designer และคุณชันย่า สกุลรัศมีไพศาล Visual Designer จาก MONIX ได้มาแบ่งปันเบื้องหลังกระบวนการทำงานที่น่าสนใจนี้
โดยเริ่มต้นไปที่การย้ำจุดยืนสำคัญว่า ที่ MONIX นั้น AI ไม่ใช่คู่แข่ง แต่คือ ‘เพื่อนร่วมงาน’ ที่เข้ามาช่วยขยายศักยภาพการทำงานของมนุษย์ให้ไร้ขีดจำกัดยิ่งขึ้น โดยมีหลักการและกระบวนการทำงานที่ชัดเจน
5 บทบาทของ Gen AI และแนวทาง ‘DASH’
ก่อนจะลงมือทำงาน ทีม MONIX ได้วางกรอบความคิดในการใช้ AI ไว้อย่างเป็นระบบ เพื่อให้แน่ใจว่าเทคโนโลยีจะถูกนำมาใช้อย่างสร้างสรรค์และมีประสิทธิภาพสูงสุด
Gen AI ถูกกำหนดให้มี 5 บทบาทหลัก
- เป็นผู้ช่วยสร้างสรรค์ (Creative Assistant) ช่วยจุดประกายไอเดียและเสนอแนวทางใหม่ๆ
- เป็น AI หลายรูปแบบ (Multimodal AI) มีความสามารถในการเข้าใจข้อมูลที่หลากหลายทั้งภาพ เสียง และข้อความ
- เป็นเอเจนต์ AI (AI Agents) ช่วยทำงานยิบย่อยที่ต้องทำซ้ำๆ โดยอัตโนมัติ เช่น การปรับแก้เลย์เอาต์
- เป็น AI เพื่อการเข้าถึง (AI for Accessibility) ออกแบบมาเพื่อให้ทุกคนในทีมสามารถใช้งานได้อย่างง่ายดาย
- เป็นเครื่องเตือนถึงความเสี่ยง (Risks to Watch Out For) ทีมงานตระหนักเสมอถึงความเสี่ยงด้านลิขสิทธิ์และการใช้ข้อมูล
ควบคู่ไปกับบทบาทเหล่านี้ พวกเขายังใช้แนวทางที่เรียกว่า “DASH Approach” เป็นหัวใจในการออกแบบ ซึ่งประกอบด้วย Data (การใช้ข้อมูลในการตัดสินใจ) Art (ความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์) Science (การทดสอบเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ) และ Human (การออกแบบที่เชื่อมโยงกับผู้คนได้จริง)
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น คุณธรัฐ อ้นทิม และคุณชันย่า สกุลรัศมีไพศาล ได้ชวนทุกคนมาลองดูตัวอย่างกระบวนการสร้างภาพสำหรับแคมเปญ ‘ฟินนิกซ์โบนัส’ ซึ่งแสดงให้เห็นการทำงานร่วมกันระหว่าง AI และมนุษย์ในทุกขั้นตอน
ขั้นตอนที่ 1 จุดเริ่มต้นจาก ‘มนุษย์’
ทุกอย่างเริ่มต้นจากความคิดสร้างสรรค์ของคนเสมอ ทีมงานจะนำข้อมูลสรุป (Brief) ที่ได้รับมา สเก็ตช์ภาพร่างด้วยมือ เพื่อกำหนดคอนเซ็ปต์หลัก ท่าทาง สีหน้าของตัวละคร เสื้อผ้า ไปจนถึงองค์ประกอบฉากหลังและโทนสีของแบรนด์ (ส้ม-น้ำเงิน)
ขั้นตอนที่ 2 การ ‘สั่งงาน’ AI ด้วย Prompt
จากภาพร่าง ทีมจะแปลงไอเดียออกมาเป็นคำสั่งที่ละเอียด (Prompt) เพื่อป้อนให้ AI โดยระบุรายละเอียดที่เฉพาะเจาะจงที่สุดเท่าที่จะทำได้ เช่น ‘ต้องการเจนภาพชายไทย อายุ 25-30 ปี แต่งตัวสบายๆ แสดงสีหน้าตื่นเต้นและดีใจ มีรอยยิ้มที่อบอุ่น โพสต์ท่ากำลังเล่นสเกตบอร์ด’
ขั้นตอนที่ 3 ความท้าทายจาก AI ฉบับร่างแรก
ภาพแรกที่ AI สร้างขึ้นมามักจะยังไม่สมบูรณ์แบบ ทีมงานพบเจอกับความท้าทายหลากหลายรูปแบบ เช่น ภาพที่ได้ดูเป็นการ์ตูนเกินไป แสงสีไม่สมจริง ใบหน้าตัวละครดูเด็กกว่ากลุ่มเป้าหมาย หรือแม้กระทั่งองค์ประกอบสำคัญอย่าง ‘ตั๋วรางวัล’ กลับถูก AI ตีความผิดเพี้ยนไปเป็น ‘บัตรเงินด่วน’
ขั้นตอนที่ 4 ‘สอน’ AI ด้วย Prompt ที่ลึกซึ้งกว่าเดิม
นี่คือจุดที่ประสบการณ์ของมนุษย์เข้ามามีบทบาทสำคัญ ทีมงานต้องปรับแก้ Prompt ให้ละเอียดและเจาะจงยิ่งขึ้นไปอีกระดับ เช่น
- ใบหน้า – ระบุโทนสีผิว รอยยิ้ม ดวงตาที่สื่ออารมณ์ หรือแม้แต่รอยย่นเล็กน้อยบนใบหน้าเพื่อความสมจริง
- แสงเงา – กำหนดทิศทางแสงให้ชัดเจน เช่น แสงยามเย็น (Golden Hour) เพื่อให้ภาพดูอบอุ่นและมีมิติ
ขั้นตอนที่ 5 การ ‘ขัดเกลา’ ครั้งสุดท้ายด้วยฝีมือมนุษย์
แม้จะใช้ Prompt ที่ดีที่สุดแล้ว ภาพจาก AI ก็ยังเป็นเพียง ‘ฉบับร่าง’ เท่านั้น เพราะขั้นตอนที่สำคัญที่สุดคือการนำภาพเข้าสู่โปรแกรม Photoshop เพื่อให้นักออกแบบที่เป็น ‘มนุษย์’ ได้ขัดเกลาชิ้นงานให้สมบูรณ์แบบ 100% เช่น
- ปรับแก้รายละเอียด – ตั้งแต่การ Retouch ใบหน้าและดวงตาให้ดูมีชีวิตชีวา การปรับแก้ท่าทาง ไปจนถึงการเพิ่มรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ในฉากหลัง
- ใส่ข้อมูลเฉพาะ – AI ไม่สามารถสร้างรายละเอียดที่เป็นข้อมูลเฉพาะได้ เช่น ตัวเลขมูลค่ารางวัล ‘5,000 บาท’ บนตั๋ว ซึ่งมนุษย์ต้องเป็นผู้ใส่เข้าไปเอง
- จัดองค์ประกอบ – ตัดส่วนที่ไม่จำเป็นออก เช่น สเก็ตบอร์ดที่ AI สร้างขึ้นมาเกินความต้องการ เพื่อให้ภาพสื่อสารได้ตรงจุดที่สุด.
การทำงานที่ดูเหมือนหลายขั้นตอนเช่นนี้ ให้ผลลัพธ์ที่คุ้มค่าอย่างมหาศาลสำหรับ MONIX
ลดเวลาและต้นทุน
กระบวนการทั้งหมดนี้ช่วย ลดเวลาการทำงานลงได้ถึง 50% และ ประหยัดต้นทุนไปได้มากกว่าหลักแสนบาท เพราะไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายไปกับการจัดหาสตูดิโอ แคสติ้งนักแสดง หรือการถ่ายทำจริง
เพิ่มประสิทธิภาพและขยายขอบเขต
ทีมงานสามารถสร้างสรรค์ผลงานภาพได้ในปริมาณที่มากขึ้นแต่ยังคงคุณภาพเท่าเดิม และสามารถพัฒนาไอเดียใหม่ๆ ได้อย่างรวดเร็ว
เพิ่มความยืดหยุ่นในการทดสอบ
AI สามารถสร้างตัวละคร ฉาก หรือองค์ประกอบที่แตกต่างกันได้หลายรูปแบบในเวลาอันสั้น ทำให้ทีมสามารถทำ A/B Testing เพื่อหาว่าสไตล์แบบไหนที่ทำงานได้ดีที่สุดกับกลุ่มเป้าหมาย
ฟินนิกซ์ (FINNIX) เป็นแพลตฟอร์มสินเชื่อออนไลน์ที่ช่วยให้ประชาชนที่เข้าไม่ถึงระบบการเงิน โดยเฉพาะผู้มีรายได้น้อยหรือไม่มีเอกสารทางการเงิน สามารถเข้าถึงสินเชื่อที่ถูกกฎหมายอย่างยั่งยืน ด้วยการใช้เทคโนโลยี AI ผสานกับความเข้าใจในพฤติกรรมมนุษย์ ผ่านกลยุทธ์ F.I.R.E. Ecosystem ที่ครอบคลุมทั้งด้านการเงิน ความเข้าใจพฤติกรรมทางการเงิน วินัยทางการเงิน และการสร้างโอกาส
ฟินนิกซ์พาผู้ใช้งานกว่า 1.2 ล้านคนเข้าสู่ระบบอย่างถูกต้องภายใน 5 ปี พร้อมพัฒนาฟีเจอร์เสริม เช่น การเพิ่มวงเงินหลัก ฟินนิกซ์ คอยน์ และรายงานฟินนิกซ์เครดิต เพื่อปรับพฤติกรรมและสร้างแรงจูงใจในการรักษาวินัยทางการเงิน
นอกจากนี้ยังเปิดโอกาสด้านอาชีพและความรู้ผ่านพันธมิตรและคอร์สเรียนออนไลน์ อีกทั้งยังใช้ Generative AI ในกระบวนการออกแบบ ช่วยลดต้นทุน เพิ่มความเร็ว และยกระดับคุณภาพงานครีเอทีฟ ทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นว่า ฟินนิกซ์ไม่ได้เป็นเพียงผู้ให้สินเชื่อ แต่เป็นผู้สร้างโอกาสและเปลี่ยนแปลงชีวิตของผู้คนอย่างแท้จริง และทั้งหมดนี้คือการขับเคลื่อนด้วย Humanized AI ที่ไม่เพียงแค่ใช้เทคโนโลยี แต่ใช้ความเข้าใจในหัวใจของนักสู้ชีวิตเป็นแกนกลางของการออกแบบทุกประสบการณ์
#FutureTrends #FutureTrendsetter #SCBX #MONIX #FINNIX
